Źródła opisujące poczatki diecezji są ubogie.
Opierając się na opisie Jana Długosza (HP I 96) biskupstwo lubuskie miało być powołane za księcia Mieszka I jako bezpośredni efekt chrztu Polski. Poza tym zapisem brak innych danych.
Na podstawie Kroniki Wielkopolskiej (MPH II 482) i Rocznika świętokrzyskiego (MPH III 62) niektórzy twierdzili, że biskupsto ufundował ok. 1018 Bolesław Chrobry w miejsce upadłego biskupstwa kołobrzeskiego, dla kontynuowania misji ewangelizacyjnej.
Najmniej prawdopodobna jest teoria powołania diecezji w XII w. na Rusi i późniejsze przeniesienie jej nad Odrę. Teoria ta w świetle badań całkowicie upadła.
Na podstawie współczesnych badań wynika, że utworzona została prze legata papieskiego Idziego z Tuskulum. Działał w porozumieniu z Bolesławem Krzywoustym w latach 1123-25.
Diecezja Lubuska przez cały czas swego istnienia przynależała do metropolii gnieźnieńskiej.